Reportaż. Praga - część I

Nie ukrywam, że do Pragi doszłyśmy za sprawą Franza Kafki. Kilka razy śmignął nam przed oczyma na rozszerzonym polskim, a potem, dowiedziawszy się na jego temat kilku intrygujących smaczków, postanowiłyśmy kopać dalej. Dotarłyśmy do listów, które adresował do Mileny Jesenskiej, jednej ze swoich największych miłości, a także dziennikarki tłumaczącej teksty trzydziestoparoletniego Franza z niemieckiego na czeski. Każda z nas była oczarowana Kafkowską epistolografią¹ w odmienny sposób; jedna wyobrażała sobie, jakby to było być Mileną, druga zaś nie potrafiła odnaleźć różnic między sobą a autorem miłosnej spuścizny… Wymieniałyśmy się spostrzeżeniami na temat „Procesu”, „Przemiany” i pozostałych, równie istotnych utworów, ale wszystko to odbywało się zawsze mimochodem, między jedną a drugą lekcją, pod stolikami, szeptem albo pomiędzy kamienicami i nigdy - naprawdę. A żeby tego „naprawdę” dotknąć, trzeba było podjąć decyzję, kupić bilety i zamknąć się w pociągu na dziesięć godzin.

Gdybym powiedziała, że się nie bałam, kłamałabym. Obawiałam się tego, czego obawiałby się każdy: że zapomnę się odpowiednio spakować; że zgubię dokumenty albo zabłądzę et cetera… Lecz poza tym pojawiło się też coś silnego i nie do końca zrozumiałego, bo strach przed rozczarowaniem. Wyobrażałam sobie, że Praga ma określone kształty i smaki; że pachnie tak, a nie inaczej; że w powietrzu będzie unosił się nastrój, którego się po niej spodziewałam. Przyczyną wygórowanych oczekiwań był nie tylko sam Kafka… Szukałam znacznie więcej, bo również tego, czego doświadczyłam w lekturze Milana Kundery i Bohumila Hrabala. Zarówno „Życie jest gdzie indziej” pierwszego z nich, jak i „Piękna rupieciarnia” Hrabala (którą poznałam dzięki „Osobistemu przewodnikowi po Pradze” Mariusza Szczygła, do czego jeszcze wrócę) poruszały nieco odmienne kwestie i oplotły językiem narratora inne zjawiska i w różny sposób. Mimo to odnalazłam w nich wspólny wątek; jednokolorową niteczkę, która rozciąga się między pierwszą a druga pracą, to jest miłość. W obu książkach odkryłam: uczucie wyśmiane z powodu swej młodzieńczej naiwności, sparodiowane (Kundera), a także uwznioślone i oparte na budowaniu kobiecie nieśmiertelności (Hrabal). W „Pięknej rupieciarni” pojawia się zdanie, które wprost idealnie opisuje stan, w jakim znalazłam się tuż przed wyruszeniem w trasę - „Fikcja bywa doskonalsza i prawdziwsza niż rzeczywistość”²... I faktycznie, miło było wierzyć, że Praga to znacznie od Polski oddalony skrawek ziemi, gdzie ludzie nadwyraz się miłują, a wskazówki zegara biegną w drugą stronę… Miło było wyobrażać sobie, że w kilkudniowej wycieczce tkwi wielki potencjał, a może nawet namiastka czegoś, co permanentnie mogłoby wpłynąć na moje życie.

Ale w gruncie rzeczy bujanie w obłokach w „tripowych” okolicznościach stanowi zaledwie kilkanaście procent całej wyprawy. Pozostała reszta to przeliczanie złotówek na korony czeskie, maniakalne upewnianie się, czy portfel na pewno wciąż znajduje się w plecaku, to szukanie restauracji serwujących posiłki w przyzwoitych cenach i wieczne przestawianie mózgu na myślenie i rozmowę w języku obcym… To kontynuowanie prozy życia, lecz w niecodziennych warunkach. I czy to złe? Nie - to bardzo uświadamiające i usamodzielniające.

Kolejna część reportażu ukaże się wkrótce!

Autorka: Zuzanna Menard

_{^{1 epistolografia - lit. sztuka pisania listów uwzględniająca normatywne lub zwyczajowe zasady ich komponowania i stylizowania, przyjęte w kulturze lit. danej epoki (za Encyklopedią PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/epistolografia;4008175.html)
2 Bohumil Hrabal, Piękna rupieciarnia, rozdział „Piękna rupieciarnia”, Wydawnictwo Czarne, 2019 (Legimi)}}